Muzeum, którego już ...
1930 do 1939 Muzeum, którego już nie ma ... Przedstawiamy zbiory kolekcji dr Jana Łukowicza, które po jego śmierci, w latach powojennych uległy rozproszeniu. ?Dziennik Pomorski? nr 81 z 1930 r. tak o tym donosił: Dużo się pisze o bogactwach nagromadzonych w muzeach zagranicznych a nawet i u nas w Polsce, przy czym wymienia się stale tylko jedne i te same miasta ? najmniej nas dobiegają głosy z Pomorza i o Pomorzu. Zbiory z ekspozycji afrykańskiej. A jednak jest to kraina, któ...
Morderca i detektyw
Jak informuje ?Słowo Pomorskie? w Chojnicach odbyła się w sądzie grodzkim sprawa, wytoczona przez wojewodę pomorskiego, p. Wronę ? Lamota, przeciwko niejakiemu Br. Riedlowi, oskarżonego o oszczerstwo. Z odczytanej skargi wynika, że oskarżony miał się wyrazić o oskarżycielu po niemiecku: ?wasz wojewoda pomorski Lamot, jest siedmiokrotnym mordercą?. Oskarżony oświadcza, że nie miał zamiaru znieważyć wojewody i że nie twierdził publicznie, jakoby p. Lamot miał być mordercą. Prawdą jest, że czas...
Garnizon na rubieży ...
Garnizon na zachodniej rubieży Kadra oficerska i podoficerska I Batalionu. L. 30. I Batalion podczas uroczystości Bożego Ciała. Czerwiec 1928 r. Powstanie chojnickiego Batalionu Strzelców w Chojnicach było następstwem walk prowadzonych przez 66 Kaszubski Pułk Piechoty im. Marszałka Piłsudskiego, który wszedł w skład Dywizji Pomorskiej z siedzibą w Toruniu. To właśnie jeden z batalionów pułku po zakończeniu działań wojennych z bolszewikami został skierowany w 1926 r. do Chojnic. Pocz...
Piłsudski w świetlic...
Warta honorowa przy sarkofagu marszałka Józefa Piłsudskiego w krypcie św. Leonarda na Wawelu zaciągnięta przez żołnierzy 1 Batalionu Strzelców z Chojnic i 31 Pułku Artylerii Lekkiej z Torunia . Grudzień 1935 r. W Chojnicach odbyło się powiatowe święto WP. i PW. ? połączone z uroczystością poświęcenia w Domu Społecznym nowej świetlicy chojnickiej kompanii Obrony Narodowej oraz odsłonięcia tamże popiersia I Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ? czytamy w korespondencji plutonowego Franci...
Sztandar jarzmem
Gimnazjum chojnickie obchodziło w święto Wniebowstąpienia pamiętną w dziejach swego istnienia uroczystość. W tym dniu bowiem odbyło się uroczyste poświęcenie sztandaru gimnazjalnego. Inicjatywę sprawienia sztandaru dała Opieka Szkolna, która, aczkolwiek niedługo jeszcze istnieje, rozwinęła jednakże owocną działalność, czego dowodem jest właśnie ufundowanie sztandaru. W gabinecie burmistrza Chojnic A. Sobierajczyka (trzeci od lewej), Antoni Ulandowski czwarty od prawej. Sztandar gimnazjalny ...
Startowali i lądowal...
Startowali i lądowali w ? Chojnicach Dzisiaj trudno w to uwierzyć, ale faktem jest, że lotnisko w Chojnicach było. Chojnickie lotnisko wraz z hangarem zostało założone przed pierwszą wojną światową i było dość pokaźnych rozmiarów. Zlokalizowane było po wschodniej stronie szosy Kościerskiej, sięgało od obecnego Cmentarza Komunalnego aż do ul. Gdańskiej. Hangar znajdował się w miejscu dzisiejszych ogródków działkowych. Po odzyskaniu niepodległości w 1920 r. teren nieistniejącego lotn...
Ze wspomnień Kaletty...
Ze wspomnień Jana Kaletty... Mimo, iż nie był rodowitym chojniczaninem na trwale zapisał się w historii miasta Chojnic. Od roku 1906 był kierownikiem biura adwokackiego w Chojnicach, a od 1914 r. radnym miejskim. J. Kalleta - autor wspomnień. Jako komisarz Rządu Polskiego przejął z rak zaborcy władzę miejską i następnie ją przekazał komisarycznemu burmistrzowi dr Sobierajczykowi. W latach 1920 ? 1939 był radnym miejskim i wielokrotnie wiceburmistrzem miasta. Znany był ze swojej patri...
Wielki wiec w Chojni...
Wielki wiec w Chojnicach Napaść ?Kurjera Czerwonego?, piśmidła wychodzącego w Warszawie, na kobiety pomorskie, wywołała burze protestów. We wszystkich miastach na Pomorzu odbyły się tłumne wiece, gdzie uchwalano rezolucje, piętnujące oszczerstwa brukowca ? informował Tygodnik Katolicki w nr 13 z 27 marca 1927 r. (zachowano oryginalną pisownię) Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Męskiej w Chojnicach z patronem Ryczakowiczem na wiecu w obronie czci Pomorzanek matek i sióstr. Do najwspanial...
Za obrazę Piłsudskie...
Piłsudski był człowiekiem wybitnym. Trudnym człowiekiem na trudne czasy, który autentycznie chciał ten kraj zmienić i stworzyć Polskę i Polaków na nowo. Jak zwykle dzieło przerosło twórcę i II RP była jaka była, w czym zapewne sanacyjny sposób myślenia odegrał rolę niemałą. Nie wszystkim przedwojenny autorytet Marszałka był w smak, czego najlepszym dowodem były liczne procesy wytaczane za rzekome podważanie autorytetu Piłsudskiego, który na Pomorzu nie cieszył się zbytnim szacunkiem. Przed s...
Standera nie żyje
Zgon zasłużonego obywatela Chojnic Dnia 19 bm. (1930 - dop. red.) zmarł w zakładzie św. Boromeusza śp. Standera. śp. Aleksander Standera już za czasów niewoli zawsze i przy każdej sposobności występował jako Polak. Po zakończeniu wojny światowej, kiedy wspólnie z kilkoma działaczami powiatu chojnickiego założono Straż Ludową na powiat chojnicki, został mianowany adiutantem tej Straży i był właściwą sprężyną tej organizacji. Aleksander Standera Kiedy nadeszła chwila, gdy państwo Polskie odbi...
Kupiecka solidność ....
Ogólne wrażenie kultury handlu odpowiadało realizacji hasła ?Nasz Klient, nasz Pan?. Kupcy i rzemieślnicy z okresu międzywojennego doskonale zdawali sobie sprawę, że to właśnie potencjalny nabywca ich towarów decyduje o ich dalszym istnieniu i rozwoju. To właśnie wtedy na linii klient ? ekspedient zawiązywała się nić wspólnej korzyści. O ile ten pierwszy miał możliwość dotknięcia materiału, artykułu czy innego produktu, to ekspedient zachęcał wszelkimi sposobami do jego zakupu.To był k...
To i owo na ? prasow...
Skazanie oszusta Niejaki Knypa z Wiela, który za różne sprawki odsiedział już 16 miesięcy więzienia, został skazany przez tut. sąd powiatowy na 1 rok i 2 miesiące więzienia za szereg oszustw, dokonanych na wielu osobach w Gdyni, jak i w naszym powiecie. Widok na Chojnice Ok. 1939 r. Przedstawiał się on jako sekretarz sądowy, który za sutą opłatą postara się o umorzenie względnie wygranie, procesów; w innych wypadkach chodził po mieszkaniach jako komornik sądowy z elegancką teką i w rękawicz...
Nie dla sali ?
W piątek 15 bm. (1932- dop. red.) odbyło się zwyczajne jawne posiedzenie Rady Miejskiej pod przewodnictwem zastępcy przewodniczącego p. Grochowskiego przy udziale 26 radnych oraz p. burmistrza dr. Sobierajczyka, Wagnera, Stamma i Kaźmierskiego. ? na wstępie przewodniczący wygłosił krótsze przemówienie, poświęcone ku czci śp. dr. Lniskiego, którego obecni wysłuchali stojąc. Jan Kaletta, radny miejski i król Bractwa Kurkowego w Chojnicach. Radny p. Kaletta zdał sprawozdanie ze zjazdu Związku...
Ucieczka i bunt
W niedzielę 31 sierpnia 1930 roku uciekło z zakładu poprawczego w Chojnicach, na Pomorzu kilku wychowanków. Część z nich udała się do restauracji i na salę taneczną hotelu Centralnego, następnie wałęsała się po mieście. W piątek dnia 1 bm. dyrekcja ukarała uciekinierów zaś pozostałych również ukarała bowiem wyszła z założenia, że jeżeli karać to wszystkich. Przygotowania do buntu rozpoczęły się 2 bm. O godzinie 10 wtedy napadnięto na dozorcę Czapiewskiego, i odebrano mu klucze od cel, w któr...
Nasze uzdrowisko
W bieżącym sezonie letnim (1930 ? red.) zadebiutowała jako letnisko - uzdrowisko wieś Charzykowy. Charzykowy (vel. Charzykowo) leżą na Pomorzu, w powiecie chojnickim (odległość do Chojnic szosą 6 km.) w przepięknej lesistej okolicy olbrzymiem jeziorem Łukomie, zwanem również Charzykowskiem. Jezioro to 12 km długie, 3 - 5 km szerokie, łączy się we wsi Mała Swornigace z jeziorem Długiem. Dalej ciągną się jeszcze inne jeziora, wszystkie łączy rzeka Brda. W ten sposób można z Charzykowa odbywać k...
Rodzinne korzenie .....
Tradycje chojnickiego browarnictwa sięgają bowiem XV wieku i z męskiego przynajmniej punktu widzenia, są to tradycje chlubne. Miało miasto na przestrzeni wieków wielu znakomitych piwowarów. Jednym z nich był browar należący do rodziny Six. Obiekt wybudowany został w 1880 roku i funkcjonował do 1945 r. Był wówczas jednym z trzech największych chojnickich browarów i miał napęd parowy. Po zakończeniu wojny browar funkcjonował do 1950 roku jako Browar Państwowy. Zachowana firmowa skrzyn...
Pod znakiem eskulapa
Pod znakiem eskulapa ... Po licznych perturbacjach związanych z budową nowego szpitala i oddaniu go do użytku w 2002 r. miasto doczekało się obiektu na miarę wymagań obecnych czasów. Tzw. Dom Mariański ok 1915 r. Zanim powstał ten najnowocześniejszy obiekt służby zdrowia w Chojnicach ? istniały inne placówki, które powstawały w różnym czasie i miały początkowo inne przeznaczenie. Dlatego warto sięgnąć do kart historii i przybliżyć dzieje lecznictwa w naszym mieście. Niewątpliwie pierwszym...
Mroczna tajemnica
Mimo upływu lat od czasu tragicznych wydarzeń, które wstrząsnęły Chojnicami, później nawet poza granicami kraju ? tajemnica morderstwa 18 - letniego gimnazjalisty Ernsta Wintera nadal pozostaje nierozwiązana i budzi sporo wątpliwości. Ernst zaginął na początku marca 1900 r. Zaniepokojony ojciec wraz ze swoim przyjacielem piekarzem Lange rozpoczął poszukiwania. W połowie marca w przybrzeżnych trzcinach Jeziora Zakonnego (obecnie Park Tysiąclecia) wyłowili owiniętą w papier i sznurek p...
Historyczne co niec...
Pomysłodawcą i inicjatorem założenia placówki sióstr Franciszkanek w naszym mieście był ks. Augustyn Behrendt w 1864 r. Jego zamysłem było doprowadzenie do realizacji wybudowania zakładu wychowawczego z sierocińcem oraz szpitala w dekanacie chojnickim zarządzanego przez siostry zakonne. Kuria biskupia dzięki ofiarowaniu działki przez ziemianina Józefa Tuschika realizację projektu doprowadziła na tyle sprawnie, że już trzy lata później w październiku 1867 r. powierzyła zakład wychowawczy si...
Kościół p.w. Św. Tró...
Pokolenie urodzone po zakończeniu II wojny światowej niewiele wie o istniejącym przed wojną kościele, znajdującym się na Starym Rynku w Chojnicach. Siedząc w otoczeniu fontanny nie uświadamiają sobie, iż kilkadziesiąt lat temu, kilkanaście metrów dalej znajdował się kościół, który przez 320 lat na trwale wpisał się w historię miasta. Kościół ewangelicki na rynku. Ok. 1910 r. Zbudowany w 1620 r. posiadał trzywarstwową barokową wieżę i małą sygnaturkę. Na fasadzie obiektu znajdował się zeg...
Problem bezrobocia
Problem bezrobocia Złość bezrobotnych w 1932 r. skupiła się na ratuszu ? siedzibie władz miejskich. Bezrobocie zarówno w mieście jak i na wsi tak jak i obecnie, stanowiło problem w latach międzywojennych. Co prawda było ono o wiele niższe niż obecnie, bo w powiecie chojnickim szacowano je na ok. 5 proc. Podobnie jak i teraz wielu bezrobotnych, przekonanych o bezcelowości udania się do siedziby Powiatowego Urzędu Pośrednictwa Pracy nie zgłaszało się do rejestracji. Toteż można szacun...
Filomaci, ludzie nau...
Filomaci, ludzie nauki i kultury Jan Paweł Łukowicz w mundurze kapitana. "W herbarzu gotajskim, najpoważniejszym spisie szlachty na świecie, pisze się o protoplastach Łukowiczów w ten sposób: ?W 1563 r. generosus Hrehory Sirwind- Łukowicz ożenił się z generosą Anastazją Łukowską. Mieli oni trzech synów. Jeden z nich- Piotr- w czasie wojen polsko- szwedzkich przyszedł na Pomorze z Litwy?. W okolicach Rzeczycka i Wiłkomierza na Litwie rodzina Łukowiczów posiadała wiele majątków ziemski...
Już tylko we wspomni...
Kościół św. Ducha. Rozebrany w 1937 r. z powodu pochylenia się dzwonnicy. W listopadzie 2014 r. w trakcie przygotowania terenu pod budowę nowej kamienicy, w miejscu kościoła prowadzono prace archeologiczne. Wizerunek miasta kształtował się na przestrzeni wieków. To długi okres czasu. Pozornie...bo wystarczyło kilkadziesiąt lat, aby ślad bytności ludzi, którzy tu mieszkali i tworzyli zaginął bezpowrotnie. Znamienną jest data 1945 r., kiedy większość opisywanych budowli i firm uległa lik...
Koncert na głosy
1865 do 1939 Koncert na głosy Śpiewacy ?Lutni? przed koncertem. Początki ruchu śpiewaczego na Pomorzu sięgają lat sześćdziesiątych XIX wieku. W okolicy Chojnic powstają wówczas chóry w Swornegaciach, Wielu, Karsinie i Czersku. W tych miejscowościach było to możliwe dzięki dużym skupiskom ludności polskiej. Natomiast w Chojnicach wobec dużej przewagi ludności niemieckiej, a szczególnie braku inteligencji narodowości polskiej, wcześniejsze powstanie jakiegokolwiek chóru było trudne...
Chojnicki Dzwon Gwia...
Chojnicki Dzwon Gwiazdkowy Fragment zabudowy na dawnych Błoniach Zakonnych. W tle widoczny tzw. konwikt. Podobnie jak obecnie, tak przed laty chojniccy kupcy doceniali znaczenie reklamy, o czym można się przekonać wertując archiwalne wydania dzienników lokalnych. Unikatową pozycją była jednodniówka przedświąteczna przygotowana przez Juliana Rydzkowskiego pod wdzięcznym tytułem ?Chojnicki Dzwon Gwiazdkowy?. Widokówka z pozdrowieniami z Chojnic. Ok.1907 r. Zawierała jak sama nazwa ...
Opowieści ciekawej t...
1880 do 1939 Opowieści ciekawej treści ... Plac Pamięci, obecnie pl. Jagielloński. Julian Rydzkowski w opracowaniu ?Chojniczanie Opowiadają? przytacza szereg ciekawostek związanych z historią miasta. Dzięki jego notatkom, które są rezultatem rozmów z mieszkańcami w latach międzywojennych - powstał dokument ukazujący Chojnice, których dzisiaj próżno szukać. Niemniej jest na tyle ciekawy, iż warto pewne fragmenty tu przytoczyć: 72 ? letni Jan Lenz w 1935 r. wspominał ? ? Plac Jer...
Rola i znaczenie pra...
1881 do 1939 Strona tytułowa Konitzer Tageblatt Pod koniec XIX wieku Chojnice stały się ośrodkiem handlowo - usługowym dość rozległej okolicy. Tu również skupiało się życie społeczne i kulturalne regionu. Rzecz jasna, że tak spore miasto wraz z dość gęsto zaludnioną okolicą nie mogło się obejść bez środków masowego przekazu. Rolę tę najlepiej spełniać mogła lokalna prasa, stąd też już przy końcu XIX wieku notujemy w Chojnicach pierwsze inicjatywy wydawnicze. Od 1881 roku wychodził w ...
Do kolonizacji wystą...
widokówka z ujęciem na budynek starostwa. Jeszcze bez północnego skrzydła, które dobudowano w 1914 r. Istotnym elementem polityki germanizacyjnej było osadnictwo kolonistów niemieckich - realizowane przez powołaną do życia w 1886 r. Komisję Kolonizacyjną dla Wielkopolski i Pomorza z kapitałem 100 mln marek, zasilanym po jego wyczerpaniu dodatkowymi funduszami. Działalność tejże komisji na terenie powiatu chojnickiego wyraziła się osadnictwem 174 rodzin do końca 1914 r. W latach 1889 ? 1913 Ko...
Jak to z przystanią ...
1900 do 1939 Jak to z przystanią było? Od lewej: Jan Gierszewki i Otton Weiland. Autorzy monografii Ottona Weilanda pisząc o początkach żeglarstwa posłużyli się informacjami głównie z rzekomych jego notatek, a Otton Weiland omijał innych współtwórców żeglarstwa, pomniejszając tym samym ich rolę w powstawaniu podwalin tego sportu ? uważa Czesław Gierszewski autor dwóch publikacji książkowych na temat charzykowskiego żeglarstwa. Sprostowania i uzupełnienia? Wspomnienia Ottona Weiland...
W lustrzanym odbiciu...
W lustrzanym odbiciu Widok na pl. św. Jerzego w Chojnicach. Analizując sytuację społeczną przedwojennych mieszkańców Chojnic, nie trudno zauważyć zadziwiającej analogii pewnych zagadnień mających odniesienie do czasów nam współczesnych. Nie jest to bynajmniej powód do dumy, tym bardziej, iż od tamtych zdarzeń upłynęło 80 lat, a temat wydaje się być nam dziwnie znajomy. Placebo lek na wszelkie dolegliwości? Prywatna opieka lekarska dla mieszkańców przedwojennych Chojnic była za droga. J...
Cicha noc, święta no...
1900 do 1939 Cicha noc, święta noc ... Motyw świąteczny. Kartka z początku XX w. Jeszcze w dwudziestoleciu międzywojennym, w II Rzeczypospolitej, okres świąt Bożego Narodzenia odznaczał się bogatą obrzędowością. Przemiany polityczne i obyczajowe po II wojnie światowej, przesiedlenia ludności, rozerwanie lokalnych więzów i urbanizacja doprowadziły do zaniku bardzo wielu tradycyjnych elementów tego świętowania. Gwiazda, kiszka i łza? Kartka noworoczna. Ok. 1911r. W okresie międzywojen...
Z biegiem dni i lat ...
Z biegiem dni i lat ... Fosa miejska i zabudowania Wolfa. Ok. 1935 r. Miasto Chojnice z ponad 800 letnią historią zaliczane jest do najstarszych miast w kraju. Na przestrzeni wieków obiekty miejskie miały różne znaczenie, niekiedy i konieczne ze względów mniej przyziemnych a istotnych. Dzisiaj trudno jest sobie uzmysłowić jak czas zatarł ślad i pamięć o mieszkańcach i ich bytności. Wykusz, fosa i fałszerz ? W średniowieczu dwie baszty na murach obronnych służyły mieszkańcom dworu mi...
Czas zatrzymany
1900 do 1939 Czas zatrzymany Cmentarna brama wejściowa Kiedy dobiegnie kres ziemskiej wędrówki i pozostanie już tylko pamięć, zaduma nad przemijaniem, to cmentarne nekropolie są milczącym świadkiem czyjegoś istnienia. W Chojnicach miejscem odwiedzanym od trzech pokoleń jest cmentarz katolicki założony w XIX wieku w wyniku decyzji władz pruskich zabraniający pochówku w obrębie kościołów ze względów sanitarnych. Miejsce spoczynku wielu wybitnych chojniczan i nie tylko. Tym, czym dla w...
Schronisko dla młodz...
1905 do 1939 Schronisko dla młodzieży ewangelickiej Ewangelickie schronisko młodziezowe. Ok. 1914 r. Pierwotny budynek obecnej Szkoły Podstawowej nr 3 został wybudowany w okresie zaboru pruskiego w latach 1905 ? 1906 przy ówczesnej ul. Dworcowej 50 (Bahnhofstrasse),z przeznaczeniem na nowe ewangelickie schronisko dla młodzieży, którego otwarcie nastąpiło w roku 1906. Schronisko nosiło nazwę ?Herberge zur Heimat?. Ze schroniska mogły również korzystać osoby ubogie i bezdomne, a właścici...
Po powiatowych bezdr...
Po powiatowych bezdrożach Budowa szosy Swornigacie - Chocimski Młyn. 1934 r. Historia motoryzacji liczy sobie już ponad 100 lat. Jej początki w Chojnicach sięgają roku 1908, kiedy swoje podwoje otworzył "Automobile Centrale", którego właścicielem był Ryszard Gehrke. Trudne początki Rozwój wymiany handlowej, i całego życia gospodarczego, uzależniony był od stanu dróg i komunikacji, a z tym w powiecie chojnickim było źle. W okresie pierwszej wojny światowej nie zbudowano żadnyc...
Wspomnienia ziemiank...
1911 do 1939 Wspomnienia ziemianki z Blumfeldu W rodzinnym gronie w salonie. Zofia Łukowicz to była bardzo znana i ceniona osoba, szczególnie w gronie nauczycielskim, mieszkanka Chojnic. Mieszkała przy ulicy Piłsudskiego 41 (dawniej ul. Dworcowa). W okresie międzywojennym dom ten tętnił życiem, przeszła przez niego historia, zarówno ta wielka, jak i ta mała, godna zapamiętania. Dom był odwiedzany przez przyjaciół i wybitne osobistości, od polityków po ludzi sztuki. Raj utracony Zofia ...
Kinowych wspomnień c...
1911 do 1939 Kinowych wspomnień czar Reklama Metropol Theater z Konitzer Tageblatt z 1913 r. Pierwszy publiczny pokaz jak wówczas określano kinematografu, odbył się w Chojnicach w 1911 r. Starsi mieszkańcy doskonale pamiętają budynek przy obecnym Placu Niepodległości 5. Prawie wszyscy przechodzący obok nie mają pojęcia, że to właściwie w tym miejscu narodził się przybytek X muzy (1913 r.) Również w tym budynku odbywały się seanse kinowe. Widok z ok. 1915 r. mimo, iż wcześ...
Droga do wolności .....
1918 do 1939 Droga do wolności ... Komisja sanitarna uruchomila m.in. gospodę na dworcu w Chojnicach. Kiedy w listopadzie 1918 r. wybuchła w Niemczech rewolucja, na prowincjach zaczęły tworzyć się rady robotniczo ? żołnierskie (Arbeiter i Soldatentrat), do których należeli także przywódcy ludności polskiej m. in., aby wywierać wpływ odpowiadający dążeniom ludności polskiej. W hotel granatami? W tym gmachu od 1 lipca 1918 r. funkcjonowało biuro Powiatowej Rady Ludowej. Działacze p...
Jednak można?
1920 do 1939 W latach międzywojennych podobnie jak w całym kraju, tak i w Chojnicach bywały sytuacje wspólnego jednoczenia. Waśnie i zatargi polityczne schodziły na dalszy plan. Tak bywało podczas ważnych świąt kościelnych, państwowych oraz wizyt osobistości. Uroczysty przemarsz dzieci przed trybuną na Rynku z okazji wizyty Prezydenta R.P. S. Wojciechowskiego w sierpniu 1924 r. w Chojnicach. W latach międzywojennych podobnie jak w całym kraju, tak i w Chojnicach bywały sytuacje wspól...
Nie tylko sekcja żeg...
Charzykowy. Jezioro Łukomie. Ok. 1910 r. W czasopiśmie ?Kolejowe Przysposobienie Wojskowe? nr 12 z 1934 r. czytamy na temat Sekcji Żeglarskiej KPW W Chojnicach. ?Odbyło się zebranie żeglarskie członów Sekcji Żeglarskiej przy Ognisku KPW, Chojnice. Gwoli ścisłości należy wspomnieć, że działała także sekcja gimnastyczna czy gołębi pocztowych. ?Sprawozdanie z działalności Sekcji za rok ubiegły wygłosił kierownik Sekcji on. Inż. Załuski, podnosząc na wstępie, ze Klub Żeglarski w Chojnicach ...
Przyjmę każdą pracę ...
Przyjmę każdą pracę Wymownym świadectwem biedy były drobne ogłoszenia prasowe. Bezrobocie zarówno w mieście jak i na wsi tak jak i obecnie, stanowiło problem w latach międzywojennych. Co prawda było ono o wiele niższe niż obecnie, bo w powiecie chojnickim szacowano je na ok. 5 proc. W Polsce problem bezdomności zauważony i dyskutowany był już w latach międzywojennych. Do czasu II wojny światowej opiekę nad bezdomnymi w Polsce sprawował Kościół katolicki i nieliczne organizacje świeck...
W sieci wywiadu
1920 do 1939 W sieci wywiadu Oddział Pocztowy Przysposobienia Wojskowego. Maj 1934 r. Zołnierze I Bataliony Strzelców na rynku w Chojnicach. Ciemna mglista noc. W powietrzu czuć zbliżającą się wiosnę. Brudne płachty śniegu rozjaśnia blask nielicznych lamp. Po wyludnionych ulicach hula wiatr.Skulona sylwetka człowieka przemykającego pod murem kamienic, bacznie się rozglądającego jest jedyną oznaką życia w tej części miasta pogrążonego we śnie. Ciche pukanie do drzwi, łoskot otwierane...
Żeglarskie dusze ......
1920 do 1939 Żeglarskie dusze ... Regaty - Charzykowy. ok. 1930 r. Fragmenty wspomnień dotyczące kolebki żeglarstwa polskiego w Chojnicach spisane przez Józefa Kądzielę i Czesława Gierszewskiego. Relację rozpoczynamy od momentu zamieszkania J. Kądzieli w naszym mieście. Lata 1919 ? 1922 Święto floty 1912 r. W latach 1918 - 19 r. kupiec i restaurator Jan Gierszewski wypożyczał gościom żaglówki i łodzie wiosłowe, organizował zawody będąc jednym z współtwórców kolebki rozwoju polskiego że...
Słudzy Najświętszej ...
1920 do 1939 Słudzy Najświętszej Maryi Panny W niższym rzędzie (pierwszy od lewej) ks. dr Franiszek Jank moderator sodalicji w Chojnicach w latach 1930 ? 1934. Pierwszy z prawej ? Stefan Bieszk. Dyplom przyjęcia do Sodalicji Mariańskiej w Chojnicach z 1947 r. Sodalicja Mariańska jest stowarzyszeniem religijno - społecznym. Została ona zorganizowana przez jezuitę, O. Jana Leunisa w 1563 r. Rozwijała się dzięki jezuitom przy szczególnym poparciu papieży. Jej zadania i program najlep...
Przemysł, rolnictwo ...
1920 do 1939 Przemysł, rolnictwo i eksport Stragany na rynku w Chojnicach. Lata trzydzieste. Wraz z powrotem Pomorza do Macierzy w 1920 r. pojawiło się wiele problemów, związanych m. in. z rozwojem gospodarczym powiatu chojnickiego. Było to następstwo zacofanej struktury gospodarczej nie tylko naszego regionu, ale i całego kraju. Poważnym czynnikiem blokującym rozwój gospodarczy był brak więzi ekonomicznej z rynkiem ogólnokrajowym. Fatalny stan infrastruktury w sferze komunikacji (dr...
Wytyczne i ich reali...
W miejscu osuszonego J. Zakonnego znajduje się obecnie Park Tysiąclecia. Widok z lat 30. Wytyczne i ich realizacja? Rok 1920 przywrócił Chojnice do macierzy. Stan gospodarki budowlanej, a w szczególności dróg i placów pozostawiał w tym czasie dużo do życzenia. Niezbędne okazało się uporządkowanie dróg komunikacyjnych, placów i zieleńców. Obecnie nieistniejąca zabudowa niedaleko zlikwidowanego J. Cegielnianego. Miasto w 1921 r. posiadało 21,5 km dróg miejskich, w tym 15 km tzw. umocnion...
Wierni harcerskiej p...
1920 do 1935 Wierni harcerskiej przysiędze? 1) Gdaniec Jan, 2) Korzeniowski (?), 3) Lanca (?), 4) Ćwiejkowski Zygmunt, 5) Popek (?), 6) Freze (?), 7) Krawczykiewicz (?), 8) (NN), 9) Matysik Maria, 10) Dziarnowski Józef, 11) (NN), 12) Łukowicz Stefan mjr, 13) Bronisław Lange, 14) (NN), 15) Żuławski (?), 16) (NN), 17) (NN), 18) Hanula Zdzisław, Podsumowaniem 25 ? lecia pracy harcerskiej był Międzynarodowy Zlot Harcerstwa w Spale w 1935 r. pod protektorem i przy udziale Prezydenta RP. Prof. ...
Z doniesień prasowyc...
1921 do 1939 Z doniesień prasowych Pierwszą gazetą wydawaną w Chojnicach, po latach niewoli pruskiej, był ?Dziennik Chojnicki?, który ukazał się po raz pierwszy w 1921 roku. Wydawcą tego dziennika był Władysław Juliusz Schreiber. Pod tym tytułem gazeta wychodziła do 249 numeru w roku 1923, natomiast kolejny numer, opatrzony datą 1 XI 1923 nosił już tytuł ?Dziennik Pomorski?. Redakcja Redakcyjna karta pocztowa dziennika mieściła się przy ulicy Człuchowskiej 13 (dziś 31 Stycznia)....
Wielki pożar
1921 do 1939 Wielki pożar O pożarach nękających Chojnice w średniowieczu powszechnie wiadomo, chociażby z lektury portalu. W tej publikacji cofnijmy się się o 75 lat wstecz kiedy to czerwony kur zaatakował tartak w Rytlu. Dziennik Pomorski z 2.07.1936 r. donosił: Utrudniona akcja ratunkowa ? Półmilionowe straty (?) Wczoraj ok. godziny 17:30 wybuchł w Rytlu w tartaku p. Krenckiego pożar, który przy sprzyjających warunkach atmosferycznych mógłby wyrządzić milionowe straty. P...
Pożegnanie księdza i...
1922 do 1922 Pożegnanie księdza i prezesa Konitzer Tageblatt zamieścił notatkę z pożegnania ks. Pronobisa w 1922 r. W nr 208 z dnia 9 września 1922 r. w KONITZER TAGEBLATT Generalanzeiger für Westpreussen ukazał się tekst w języku niemieckim dotyczący uroczystości pożegnania księdza Pronobisa odchodzącego z Chojnic. Tekst oryginalny: Abschiedsfeier für Herrn Vikar Pronobis. Gestern Abend fand zu Ehren des von Konitz scheidenden Herrn Vikars Pronobis im Hotel Engel ein Abschieds -...
Sokół i łowiectwo ...
1923 do 1939 Sokół i łowiectwo Konkurs wyżłów dowodnych w Klosnowie. Sędziowie i menerzy podczas zbiórki w majątku T. Chrzanowskiego w Zbeninach. Okręg II Dzielnicy Pomorskiej obejmujący powiaty: chojnicki, tucholski i część sępoleńskiego, założony został w maju 1920 r. z siedzibą w Tucholi. Do okręgu II należały wówczas gniazda sokole: Brusy, Chojnice, Czersk, Tuchola. Pierwszy Zarząd Okręgu tworzyli druhowie: dr Prais ? prezes, Kamiński, Spitza, Wilant, Skoczewski, Wysocki i Zieliński....
Panie i Panowie - Pr...
1924 do 1933 Panie i Panowie - Prezydent RP Powitanie Prezydenta Mościckiego na rynku w Chojnicach. 1924 r. Zapewne takie słowa można było usłyszeć w Chojnicach podczas prezydenckich odwiedzin. Tym bardziej, iż ceremonia powitania wprawiła w zdumienie nie tylko samego prezydenta Wojciechowskiego, ale i towarzysząca mu ekipę. Ogromne zaskoczenie ? Pożegnanie prezydenta RP Ignacego Mościckiego podczas pobytu w Chojnicach. Widoczni m.in. generał Wiktor Thommee, wojewoda pomorski Kazimierz ...
Zbrodnia wykryta po ...
1924 do 1939 Zbrodnia wykryta po 6 latach Zamordowany - uczestnik I wojny światowej do 1922 r. przebywał w niewoli rosyjskiej na Sybirze. Rzekomo zaginiony Jan Wera został zamordowany i to przez własnego syna za namową matki. Morderstwo dokonane zostało za pomocą siekiery. W sprawie morderstwa wg doniesień ówczesnej prasy, sprawa miała się następująco: Chojnice.Lata 20-te. Z polecenia prokuratora aresztowano w dniu 17 bm. jako silnie podejrzanego o zabójstwo Jana Wery, żonę tegoż Apolo...
Narodziny klubu
1927 do 1939 Piłkarze ?Chojniczanki? w 1936 roku. Początków klubu należy szukać w powstałej w 1927 roku drużynie piłki nożnej, noszącej nazwę ?Chojniczanka?. Na początku, to zakochane w futbolu środowisko nie posiadało ram organizacyjnych, statutu, ani osobowości prawnej. Z czasem jednak konieczne stało się wprowadzenie pewnych struktur organizacyjnych, zwłaszcza, że pod koniec 1929 roku do drużyny przystąpili Pieczątka klubowa z lat międzywojennych. zawodnicy i działacze upad...
Teatr Ziemi Zaborski...
1928 do 1939 Teatr Ziemi Zaborskiej w Chojnicach Teatr Gimnazjum Klasycznego w Chojnicach. 1929 r. fot. A. Góralski Rozwojem życia kulturalnego i oświatowego w obwodzie szkolnym chojnickim zajął się Oświatowy Teatr Objazdowy ? czytamy w nr 10 ?Oświaty Pozaszkolnej? z 1936 r. Swoją działalnością dał się poznać nie tylko w granicach obwodu, ale sięgnął również do polonii zagranicznej, której ?Wiesławem? Brodzińskiego zgotował prawdziwą ucztę duchową. Z dniem 1 września 1936 r. na skutek z...
Chojnicka Centrala B...
1928 do 1939 Chojnicka Centrala Biblioteczna Wnętrze jednej z wielu Czytelni Ludowych. O akcji bibliotecznej w powiecie chojnickim czytamy w czasopiśmie ?Oświata Pozaszkolna nr 5 z 1938 r. ?Wydział Powiatowy Chojnicki już w 1928 r. zapoczątkował akcję biblioteczną na terenie swego powiatu?. Członkowie zarządu Pomorskiej Izby Rolniczej wspierali rozwój sieci bibliotek. W środku w pierwszym rzędzie prezes Kazimierz Kempski ? Esden. Uruchomiono wówczas zaledwie kilka kompletów, liczących ...
Agendy wywiadu Josep...
1928 do 1939 Agendy wywiadu Joseph?a Thide? Już pod koniec 1928 r. policja dokonała licznych aresztowań niemieckich aktywistów w Chojnicach. Udowodniono im działalność szpiegowską na rzecz Niemiec. Bezspornym jest fakt postawienia przed Sądem Okręgowym w Chojnicach 12 marca 1925 r. obywateli Niemiec: Bethke?go i Kluge?go. Budynek odpraw celnych polskiej straży granicznej Władysławek, (ob. bardziej znany jako Topole k/Chojnic). Lata trzydzieste. Trzeci ze szpiegów Thide zmarł w wi...
Z posiedzenia Rady M...
1929 do 1930 Z posiedzenia Rady Miejskiej Plac Jagielloński. Ok. 1915 r. Dzisiejsze obrady znacznie różnią się od tych sprzed 80 lat z wielu powodów. Tematyka jest podobna, bo dotyczy spraw naszego miasta. Ciekawostką jest fakt, iż dawne sesje zwoływano w godzinach popołudniowych, po zakończeniu godzin urzędowania i o zwoływaniu obrad informowano społeczeństwo za pośrednictwem lokalnej prasy. Posiedzenia Rady Miejskiej odbywały się w ratuszu. I tak w sprawozdaniu z posiedzenia z dn...
Niemiecki koresponde...
1929 do 1939 Niemiecki korespondent donosi... Tak miały wyglądać mieszkania po stronie niemieckiej. W dodatku etnograficznym ?Danzinger Neuste Nachrichten? nr 8 z 1929 r. ukazał się obszerny felieton dotyczący ludności zamieszkującej województwo pomorskie, w tym powiat chojnicki. Wzbudził on zrozumiałe oburzenie Kaszubów z racji niewybrednego słownictwa i przypomnienia, że nic nie łączy tych mieszkańców z Polską, a ich jedyne szczęście polega na łączności z Niemcami. Na kartoflanym ...
By poznać kraj własn...
1930 do 1930 Od lewej: Medard Dończyk i Edward Machel. 4 sierpnia 1930 r. ?Dziennik Pomorski? opublikował krótką informację: ?Wczoraj ruszyli w podróż dookoła Polski dwaj członkowie tut. Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej. Są to druhowie Machel i Dończyk. Zamierzają oni pieszo obejść całą Polskę, nie korzystając z żadnych środków lokomocji. Żegnani serdecznie przez tut. starostę, prezesa okręgowego ks. Borzyszkowskiego, oraz prezesa Stowarzyszenia p. Behlkiego, skierowali się globtroterzy w s...
Morska tradycja
Morska tradycja Regaty Świętojańskie z okazji Dni Morza. Na pierwszym planie jacht ?Chojniczanka.? Charzykowy ? czerwiec 1937 r. Dni Morza maja w Polsce już ponad półwieczna tradycję. Zapoczątkowane zostały w 1932 r. w Gdyni, dynamicznie rozwijającym się mieście portowym. Pomysłodawcą był Andrzej Wachowiak, członek gdyńskiego zarządu Ligi Morskiej i Kolonialnej, który zaproponował, aby pod koniec czerwca każdego roku, uroczyście święcić kutry i łodzie rybackie. Nowy pensjonat wybudowa...
Oszczędność hasłem w...
1935 do 1939 Oszczędność hasłem wszystkich Budynek P.K.K.O. w okresie międzywojennym. W 1938 r. przebudowano secesyjną fasadę domu w nowym modernistycznym stylu. Pod takim tytułem w roku 1935 r. ?Dziennik Pomorski? podsumował dotychczasową działalność Powiatowej Komunalnej Kasy Oszczędności w Chojnicach. Grosz do grosza? Jedną z tych instytucji powiatowych, które w ostatnich latach zdobywają coraz większe znaczenie w życiu gospodarczym powiatu i miasta jest P.K.K.O. Powstała w...
