Dzieje chojnickiej poczty
Wypalony gmach poczty w wyniku walk w lutym 1945 r. Pierwszą wzmiankę o istnieniu w Chojnicach punktu pocztowego znajdujemy w dokumencie księcia pomorskiego Mestwina II, wystawionym 12. IX. 1293 r. W nim to wymienione są punkty poczty książęcej leżące na szlaku z Oliwy przez Tczew, Starogard, Chojnice do zamku w Raciążu (pow. Tuchola). Istnieje jednak przypuszczenie, że Chojnice jeszcze przed tą datą musiały mieć duże znaczenie dla poczty misyjnej. Budynek poczty ok 1915 r. Od roku 1...
Szelma, padlina i ?
Księga rady miejskiej Chojnic z lat 1544 - 1662 jest w stanie zaciekawić Czytelnika nie tylko rozległością zakresu załatwianych przez ówczesną radę spraw, ale głównie bogactwem szczegółowych zjawisk z codziennego życia w odległych czasach. W zapisach można natknąć się również na sprawy małomiasteczkowe, dzięki którym można wyrobić sobie bardziej wyrazisty pogląd na rolę i funkcję małego miasteczka pomorskiego o wiodącym jednak wówczas znaczeniu, jakim były wtedy Chojnice. Sprawy mieszczan za...
Tropem Hermana Hana
Krypta ze szczątkami Hermana Hana w Bazylice Mniejszej miała być atrakcją dla mieszkańców i turystów, sęk w tym, że mimo poszukiwań na pochówek malarza nie natrafiono. Póki co kryptę przekopali archeolodzy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, których baza badawcza mieści się w Białych Błotach. Krypta ma około 6 metrów długości. Początkowo ks. dziekan Jacek Dawidowski wchodził do niej przez niewielkie okno znajdujące się w murze świątyni od strony kościoła gimnazjalnego. Prace posz...
Grób wampira?
Grób wampira? W czerwcu 2016 r. zakończyły się prace archeologiczne na ul 31 stycznia. To, co wśród grobów znalazł archeolog Maciej Kurdwanowski zdarza się rzadko. Informowaliśmy już o pochowkach wielu osób, lecz jeden z nich jest wielce osobliwy. W Chojnicach odkryto nie raz pochowki wielu osób, lecz jeden z nich jest wielce osobliwy. Należy do osoby, na której szyi ułożono żelazny sierp z ostrzem skierowanym do dołu. - Grób pochodzi z przełomu wieków XVII i XVIII, to mój pierwszy taki przy...
O wojnie 13 - letniej
O wojnie 13 - letniej ... W związku z wystawianą w niedzielę sztuką ?Szturm na Chojnice? nie od rzeczy będzie podać krótką historię wojny trzynastoletniej ? informował ?Dziennik Pomorski? nr 115 z 18 maja 1930 r. Z chwilą, gdy do Polski zaczęły się garnąć szerokie masy ludności podległej krzyżakom, gdy związek jaszczurczy przysyłał listy poddańcze do króla z zapewnieniem wierności, wówczas król Kazimierz narzuca się na zwierzchnika. W lutym rozpoczął się bunt wyrzuceniem komtura z Gdańska, z...
Kronika sprzed wieków cz.2.)
Znajomość języka polskiego była jednak dla mieszczan chojnickich bardzo pożądana z uwagi na konieczność kontaktowania się na co dzień z ludnością przemieść i wsi podchojnickich, która posługiwała się zapewne językiem polskim jako rodzimym. Świadczy o tym rota przyrzeczenia zapisana przez pisarza miejskiego. Ustrój społeczno - polityczny 1 Historia Prus Książęcych obejmuje lata 1526 do 1773 r. Ustrój miasta wynikał z dokumentu lokacyjnego opartego na tzw. prawie chełmińskim, które było...
Kronika sprzed wieków cz.3.)
Dawna skrzynia posagowa. Ponadto czapkę aksamitną i jedwabny czepiec, kocioł o pojemności 1 beczki wody, gipsowy kocioł na 20 kwart. W skrzyniach posagowych 4 powleczone pierzyny, 2 pierzyny wierzchnie w powłoce drylichowej i lnianej, 4 poduszki, 2 wezgłowia z powleczeniem, 4 prześcieradła lniane i 2 drylichowe ręczniki, 1 narzuta na łóżko, 1 szafoskrzynia za 4 fl., 1 krowa i 3 świnie. Dzieci i kobiet przed skrzywdzeniem spadkowym broniła instytucja opiekunów prawnych, zatwierdzanych ...
Kronika sprzed wieków (cz. 4.)
Krótko po swoim wyborze na króla Polski, Stefan Batory, z obozu wojskowego zwraca się w roku 1577 do miast pomorskich z monitem ogólnym, przypominającym pilne potrzeby kasy królewskiej i opieszałe płacenie przez miasta akcyzy czyli podatku od obrotu towarowego. Akcyza Z nakazu Stefana Batorego w Chojnicach opłatę od miasta pobierał płatnik Jerzy Karolewski. Ponieważ miasta dopuściły do powstania zaległości w odprowadzaniu akcyzy, przeto od tej pory akcyzę pobierać będzie płatnik króla Je...
Kronika sprzed wieków (cz. 5.)
Kradzieże mienia prywatnego należały do najczęściej sądzonych spraw i zajmują i w księdze zapisów 22 pozycje, będące jak można sądzić, wyciągiem z protokolarza sądowego spraw najbardziej znamiennych, poruszających opinię publiczną ówczesnego społeczeństwa miasta. Sprawy karne Już w średniowieczu potępiano donosicieli. Zastanawia fakt, że ok. 25 proc. spraw stanowią sprawy zupełnie poszlakowe, spowodowane fałszywymi donosami i zakończone zwolnieniem posądzonych od winy i kary. O tym, jak p...
Kronika sprzed wieków (cz. 6)
Wiara w możliwość zjednania sobie przy pomocy określonych formułek słownych czy innych praktyk magicznych współpracy szatana i nieznanych sił przyrody, odziedziczona z zamierzchłych czasów. Niezwalczona przez reformację panowała wtedy w Chojnicach powszechnie nie tylko w kręgach świeckich, lecz także i duchownych i dawała sposobność do podejrzeń i posądzeń. Uprawianie czarów Rycina przedstawiająca kata i tzw. próbę wody z udziałem oskarżonej. I tak np. posądzono Elzę Block o uprawian...
Kronika sprzed wieków (cz. 7)
Na polecenie rady miejskiej odczytano statut cechu (Rollen), w którym nie znalazło się nic do zaczepienia (nichts sunderliches arein reciprien genabt), uznano więc statut za nadal aktualny i obowiązujący strony. Sprawy rzemiosła Rada orzekła, że czeladnicy, którzy by na uznanie statutu za obowiązujący nie zgodzili, nie powinni być przyjęci do pracy bez zgody rady miejskiej i cechu. Ze statutu też wynikał obowiązek następujących świadczeń mistrzów dla czeladników: 1/ za tkanie 4 szyl., 2/ o...
Kronika sprzed wieków (cz. 8.)
Piwo było od dawna ulubionym napojem chojniczan. Stąd też chyba wywodzi się żywiołowy rozwój piwowarstwa domowego w Chojnicach, które z biegiem czasu rozwinęło się w browarnictwo i słodownictwo prywatne. W roku 1568 piwowarzy i szynkarze piwa wystąpili do rady miejskiej z wnioskiem o urzędowe uregulowanie praktyki warzenia piwa w mieście. Cech piwowarów Tradycje piwowarskie były jeszcze kontynuowane na początku XX wieku. Okazjonalne karty zachęcały do spożywania piwa, które w naszym mieści...
Kronika sprzed wieków (cz. 9)
Istniał od XV wieku cech cieślów i prawdopodobnie od początku łączył organizacyjnie oba wymienione zawody, zajmujące się obróbką drewna. Założone statutowo współżycie obu branż nie układało się pod koniec XVI wieku (1592). Świadczy o tym zapis z dnia 16.03.1592r., zawierający skargę cieślów starszych wiekiem na stolarzy o przechwytywanie przez nich cieślom robót ocioskowych, klejenia i łączenia na cynk. Skargi i zażalenia Średniowieczny rzemieślnik stolarski. W dążeniu do sprawiedliwego orz...
Kronika sprzed wieków (cz. 10.)
Od początku XIV wieku, tj. od roku zajęcia Chojnic przez zakon krzyżacki, miasto stało się terenem symbiozy autochtonicznej ludności polskiej z napływową ludnością niemiecką. Przeszło dwa wieki współistnienia obu tych dwóch elementów ludnościowych wytworzyło pewien stan równowagi, który można by nazwać wtórnym, złożonym autochtonizmem ludnościowym Chojnic. Cudzoziemcy Wyrażał się on w zgodnym współistnieniu różnojęzycznych wprawdzie grup ludności, złączonych jednak wspólnotą interesu, ...
Kronika sprzed wieków ? (cz. 12.)
Papież i duchowieństwo katolickie jako wilki czyhające na Chrystusa i Apostołów. Satyryczny drzeworyt do ?Przypowieści o fałszywych prorokach? M. Reja. Po śmierci ks. Teche protestantyzacja Chojnic przybrała na sile. Za staraniem Stanisława Latalskiego doszło do odebrania dla protestantów 6 włók proboszczowskich i oddania ich w użytkowanie pastorom zatwierdzonym przez Stefana Batorego w 1579 r. W ślad za rodziną Latalskich nowe wyznanie augsburskie przyjęły również rody szlacheckie w p...
?A kamienie wciąż krzyczą?
Odkryte fragmenty średniowiecznych murów w obrębie Liceum Ogólnokształcącego. Eugeniusz Kaźmierczak w korespondencji do mnie napisał: ?Na zebranych przeze mnie materiałach o historii Chojnic opieram się na materiałach z kronik i podań ,jakie dotyczyły naszego miasta. W temacie? znalazłem w lokalnej prasie, jak uważam znaczące znalezisko. Mam na uwadze miejsce po byłej Bramie Gdańskiej. Z lustracji proboszcza (jaka się zachowała) znajdujemy opis wspomnianego miejsca. Proboszcz wymieni...
Repertorium wiadomości
Bitwa pod Chojnicami w 1454 r. Repertorium wiadomości do historii Chojnic w dobie rządów krzyżackich (źródła drukowane) P. Panske.?Handfesten der Komturei Schlochau. Quellen und Darstellungen zur Westpreussens?. Danzing 1921. Argumentacja Pańskiego odnośnie pochodzenia nazwy Chojnice przyjmuje pogląd Kujota, ze nazwa Chojnice wywodzi się od rzeczki ?Chojnica?. W przywileju dla Klawkowa wymienia się pierwszy raz Chojnice jako miasto ?? civitatis nostre Conitz?. 1346 r. Chojnice otrzymują nad...
Bez ducha walki...
Scena z bitwy stoczonej przez wojska polskie przeciwko krzyżakom pod Chojnicami w 1454 r. Obraz Grotemayera. Kiedy Kazimierz Jagiellończyk wraz ze swoim wojskiem zaczął oblegać Malbork, Krzyżacy liczyli na odsiecz. Jednakże warunkiem dotarcia pomocy do twierdzy malborskiej było utrzymanie przez Krzyżaków Chojnic.Właśnie tędy wiódł szlak komunikacyjny z Rzeszy na Pomorze. W dowództwie polskim podjęto rozkaz i wysłano wojska w kierunku Chojnic celem ich zdobycia. W ten sposób rozpoczęło się w ko...
W objęciach kata
Do najbardziej rozpowszechnionych narzędzi tortur należały rozżarzone cęgi i skrzypce. Cęgi używano do wyrywania nosa i sutek, a szczypce do wyrywania lub łamania rąk i nóg lub do wyrywania piersi. Pręgierz znajdował się przed starym ratuszem miejskim, w którym swą siedzibę miał Sąd Miejski. To w nim zapadały wyroki egzekwowane przez kata. Były one wynikiem prowadzonych spraw w większości powstałych w wyniku donosów, z których głupota i zazdrość zawistnych sąsiadów powodowała rozpoczęcie woka...
Kronika sprzed wieków (cz. 11.)
Poddaństwo ludzi jest wymownym przykładem na ograniczenie wolności osobistej służby w majątkach dziedziców zachodniopomorskich. Z księgi rady dowiadujemy się mianowicie o schronieniu trzech zbiegów z terenu sąsiedniego księstwa pomorskiego na teren Prus Królewskich, konkretnie w Chojnicach. Zbiegostwo poddanych Poszkodowani obszarnicy, Klaus Massaw z Żukowa (Suckow) i Piotra Kleist z Quesedow (?) wysłali w pogoń za zbiegami dwóch swoich pełnomocników: Tomasza Stucke i Melchiora Panckucke, z...
Kronika sprzed wieków (cz.1)
Życie codzienne w Chojnicach w połowie XVI i XVII wieku ? na podstawie księgi zapisów Rady Miejskiej z lat 1544 ? 1622. (Z języka staroniemieckiego i staropolskiego księgę Rady Miejskiej tłumaczył i opisał Maksymilian Ichnowski. Filolog klasyczny, nauczyciel, w latach 1970 ? 1974 pracownik Powiatowego Archiwum Państwowego w Chojnicach). Pieczęć miejska Chojnic z 1593 r. Pierwsze wpisy w księdze pochodzą z roku 1436. Dokonali ich członkowie Rady Miejskiej w Chojnicach: Henryk Swentener, Al...
Z lustracji Chojnic
Oryginalny tekst średniowieczny, który powstał podczas lustracji wojewódzkiej miasta Chojnice w roku 1564. (...) Tho miasto Choinicze lezi zbudowane nad dwiema wielkiemi stawami, po jednej stronie na południe. Mur, ze wszistkich stron, na którem jest wiesz (wież) dobrze naprawionych 12, które potrzebnią wielkieć poprawi dla obroni: podlia murów na zachód i pulnocz 2 przekopi i wał wielki usipani, w jednem przekopie woda, drugi sucho lezi. Widok na zabudowania kościelne. Pierwotna stara pleb...
