1920 do 1939
Słudzy Najświętszej Maryi Panny

Sodalicja Mariańska jest stowarzyszeniem religijno - społecznym. Została ona zorganizowana przez jezuitę, O. Jana Leunisa w 1563 r. Rozwijała się dzięki jezuitom przy szczególnym poparciu papieży. Jej zadania i program najlepiej wyraża hasło: Przez Maryję - wszystko na większą chwałę Boga (Per Mariam ad maiorem Dei gloriam).

Młodzi sodaliści

Jej członkowie należą do gorliwych sług Maryi. Pod Jej przewodem stawali oni zawsze w obronie wiary, Kościoła i szerzyli Chrystusowe Królestwo w swoim otoczeniu i w życiu społecznym. W ciągu przeszło 400 lat pogłębiała się duchowość maryjna Sodalicji i doskonaliły metody apostolskiej działalności. Sodalicja przeciwstawiała się wrogim wierze katolickiej prądom: protestantyzmowi, masonerii, liberalizmowi i ateizmowi. Sodaliści pielęgnowali w sobie głębokie nabożeństwo i cześć do Najświętszej Maryi Panny, naśladowali Jej życie i Jej oddanie się zbawczemu dziełu Jezusa Chrystusa.

Jesienią 1920 r. ks. Paweł Kirstein założył w Chojnicach pierwszą w diecezji sodalicję uczniów gimnazjalnych. Młodzi sodaliści byli skupieni w dwóch kołach:

apologetycznym i eucharystycznym. Spotykali się co tydzień na odczytach, wspólnie odmawiali różaniec i co miesiąc wspólnie przyjmowali Komunię św. W 1921 r. sodalicja chojnicka przystąpiła do Związku Sodalicji Mariańskich uczniów szkół średnich w Polsce, a w czerwcu tego samego roku przyłączyła się do Prima Primaria w Rzymie.

Sodaliści organizowali święta patronalne, dni jubileuszowe, rekolekcje. Wystawiali też sztuki teatralne, jasełka. Pozyskane środki finansowe lokowali w urządzenie biblioteki, introligatornię. Uroczyście obchodzono w naszym mieście rocznice utworzenia sodalicji gimnazjalnej. Opiekowali się nią jako moderatorzy kolejni prefekci, którymi po ks. Kirsteinie (1883 ? 1939) byli księża Leon Grzenkowicz (1929 ? 1930), dr Franciszek Jank (1930 ? 1934), dr Leon Pryba ( 1934 ? 1937) i Łucjan Odya (1937 ? 1939).

?Przeciwko wszetecznym prądom??

Z tej okazji jubileuszy przygotowano specjalne wydawnictwo.  W zachowanej prasowej relacji z grudnia 1930 r. dotyczącej 10 rocznicy istnienia sodalicji m.in. czytamy: Podniosłe i niezapomniane chwile z okazji jubileuszu święciła w dzień Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny sodalicja gimnazjalna.

Uroczystości rozpoczęły się nabożeństwem w kościele gimnazjalnym, które odprawił moderator sodalicji gimnazjalnej ks. dr Jank. Przed Mszą św. czcigodny duszpasterz zwrócił się w serdecznych słowach do wiernych, a w szczególności do sodalistów, a następnie nastąpił uroczysty akt przyjęcia 8 nowych członków do grona wielbicieli Maryi. Po południu o godz. 15 ?tej odbyła się akademia przy licznie zgromadzonej publiczności. Po muzycznym wstępie ks. dr Jank wita wszystkich przybyłych odczytując zarazem nadesłane życzenia Księża biskupi ucieszeni  dotychczasową działalnością  przesyłają życzenia na dalszy okres pracy. Ks. prałat Kirstein założyciel sodalicji również nadesłał życzenia dla ukochanych swych sodalistów. Po odśpiewaniu ?Gaude Mater? i wygłoszeniu deklamacji prefekt Wysocki zdaje relację z dotychczasowej owocnej działalności. Z przeszło 200 przyjętych sodalistów, którzy po części są już w życiu, 46 poświęciło się stanowi kapłańskiemu. W końcowej przemowie prof. Bieszk wskazał na znaczenie sodalicji i potrzebę jej istnienia wśród młodzieży gimnazjalnej.

Czasy dzisiejsze to okres szerzącej się bezbożności i niebezpieczeństwa dla młodych dusz. Sodalicja skupiająca młodzież szkół średnich ma być puklerzem i zagrodą przed wszetecznymi prądami dzisiejszych czasów. Ma wychowywać zastęp sodalistów całym sercem oddanych Matce Najświętszej gotowych Jej służyć wszystkimi siłami, uświadomionych w zagadnieniach religijnych. Spełniając to, sodalicja przysłuży się Ojczyźnie, ludzkości i przez to przysporzy promiennej chwały Bogu, Maryi i Kościołowi katolickiemu. Przemawiał również ks. kanonik Makowski, składając życzenia od sodalicji żeńskiej przy farze szkoły gospodarczej. Odśpiewaniem hymnu zakończono uroczystą akademię, która niewątpliwie na długo zapadnie w pamięci uczestników. Do uświetnienia całego obchodu przyczynił się chór gimnazjalny, orkiestra i poszczególni deklamatorzy.  W niełasce PRL ?

Druga wojna światowa przerwała pracę sodalicyjną. Po wojnie zaczęły się odradzać struktury ogólnopolskie Sodalicji, co nie podobało się władzom. W listopadzie 1949 roku intensywny, pełen rozmachu i zapału ruch sodalicyjny został zahamowany. Na skutek dekretu władz państwowych nakazującego rejestrację stowarzyszeń religijnych wraz z podaniem spisu członków, Episkopat Polski był zmuszony zawiesić ich działalność. Przywrócenie działalności Sodalicji w Polsce nastąpiło na jesieni 1980 roku. 15 września tego roku Ksiądz Prymas Kardynał Stefan Wyszyński zlecił ówczesnemu krajowemu duszpasterzowi akademickiemu, Księdzu Prałatowi Tadeuszowi Uszyńskiemu, ?wznowienie działalności Sodalicji Mariańskich i to w dawnym stylu?.

Oprac. (red) Z.S. fot. archiwum